Η ικανότητα για συναισθηματική ρύθμιση αποτελεί βασικό αναπτυξιακό επίτευγμα, θεμελιώδες για την ψυχική ανθεκτικότητα, την κοινωνική ένταξη και τη γνωστική λειτουργικότητα του παιδιού. Για παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές, η ρύθμιση συναισθημάτων συχνά συνιστά πρόκληση, λόγω δυσκολιών στην επεξεργασία ερεθισμάτων, στην αναγνώριση συναισθήματος και την επικοινωνία.
Το παιχνίδι, ιδιαίτερα όταν αξιοποιείται θεραπευτικά, παρέχει ένα προστατευμένο, μη απειλητικό πλαίσιο, όπου το παιδί μπορεί να εκφράσει εσωτερικές συγκρούσεις, να εξασκήσει τον έλεγχο
παρορμήσεων και να επεξεργαστεί δυσάρεστα συναισθήματα. Μέσα από δραστηριότητες, όπως το συμβολικό παιχνίδι, οι κοινωνικές ιστορίες, τα επιτραπέζια και τα αισθητηριακά υλικά, ενισχύονται δεξιότητες συναισθηματικής αναγνώρισης, αυτό-ρύθμισης και ανοχής στη ματαίωση (Ray et al, 2008).
Σύμφωνα με τους Landy & Menna (2006), η συμμετοχή σε δομημένο παιχνίδι σε πλαίσιο σχέσης εμπιστοσύνης επιτρέπει στο παιδί να αναβιώσει βιώματα, να αποφορτίσει συναισθηματική ένταση και να αναπτύξει σταδιακά εσωτερικές στρατηγικές διαχείρισης. Παράλληλα, η ενσυναίσθηση και η ρύθμιση του θεραπευτή λειτουργεί ως συν-ρύθμιση, προσφέροντας πρότυπο και συναισθηματική ασφάλεια.
Στις παρεμβάσεις μας, αξιοποιούμε το παιχνίδι όχι μόνο ως μέσο έκφρασης, αλλά ως δομικό εργαλείο ψυχό-συναισθηματικής ενδυνάμωσης, με στόχο την ενίσ χυση της συναισθηματικής λειτουργικότητας και την ποιότητα ζωής κάθε παιδιού.
Παρακάτω προτείνονται ενδεικτικά παιχνίδια που μπορούν να ενσωματωθούν σε θεραπευτικές συνεδρίες για να υποστηρίξουν αυτή τη διαδικασία:
Το ήσυχο κουτί με υλικά αυτό-ρύθμισης: Ένα κουτί με αισθητηριακά αντικείμενα, μπάλες anti-stress, κάρτες αναπνοών ή εικόνες καθοδήγησης για χαλάρωση.
Παιχνίδια stop and go: Κατάλληλα για εξάσκηση στην παρορμητικότητα και την αναστολή. Το παιδί εξασκείτε στο να «σταματά» και να «περιμένει», καθώς και να ανταποκρίνεται στη σωστή στιγμή.
Παιχνίδια ρόλων: Ενίσχυση της κατανόησης και έκφρασης των συναισθημάτων μέσα από υποδυόμενους διαλόγους με θεματικές όπως «Διαχείριση του θυμού», «Πώς ζητάω βοήθεια».
Παιχνίδια αναπνοής: Παιχνίδια με νερό και καπάκια για βαρκούλες, σαπουνόφουσκες, φτερό και άλλα παρόμοια παιχνίδια βοηθούν στη χαλάρωση του νου και του σώματος.
Ζωγραφική: Η ζωγραφική είναι ιδιαίτερα βοηθητική σε παιδιά που δυσκολεύονται με την προφορική έκφραση, σε παιδιά που έχουν αισθητηριακές ευαισθησίες, αλλά και σε περιπτώσεις όπου το παιδί χρειάζεται μια ήρεμη στρατηγική για να εκφραστεί, να ηρεμήσει και να αυτό-ρυθμιστεί
Landy, S., & Menna, R. (2006). Play Therapy: A Comprehensive Guide.
Ray, D.C., Armstrong, S.A., Warren, H., & Balkin, R.S. (2008). “Play therapy practices among elementary school counselors”. Professional School Counseling, 11(3), 165-169
