Η Νοητική Υστέρηση αποτελεί μια αναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σημαντικούς περιορισμούς στη νοητική λειτουργία και στις προσαρμοστικές δεξιότητες, οι οποίες εκδηλώνονται κατά την παιδική ηλικία. Τα άτομα με νοητική υστέρηση συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε τομείς όπως η επικοινωνία, η κοινωνική αλληλεπίδραση και η καθημερινή αυτονομία. Σύμφωνα με τον ορισμό της American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD), η κατάσταση αυτή δεν ορίζεται μόνο από χαμηλό δείκτη νοημοσύνης, αλλά και από τις πραγματικές δεξιότητες που απαιτούνται για την αποτελεσματική συμμετοχή στην κοινωνία (Schalock et al., 2010).
Η υδροθεραπεία αποτελεί μια μέθοδο φυσικής αποκατάστασης που αξιοποιεί τις ιδιότητες του νερού για την προαγωγή της σωματικής και ψυχοκοινωνικής υγείας.
Ειδικότερα, σε άτομα με νοητική υστέρηση, η υδροθεραπεία έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει πολλαπλά οφέλη, ενισχύοντας την κινητικότητα, την αίσθηση ευεξίας και την κοινωνικοποίηση.
Η έλλειψη φόβου πτώσης, λόγω της άνωσης του νερού, προσφέρει ένα ασφαλές περιβάλλον άσκησης, μειώνοντας τις αρνητικές συνέπειες του άγχους και αυξάνοντας την αυτοπεποίθηση των συμμετεχόντων (Fragala-Pinkham et al., 2008).
Μέσω των δραστηριοτήτων στο νερό, τα άτομα με νοητική υστέρηση έχουν την ευκαιρία να βελτιώσουν τη μυϊκή δύναμη, τον έλεγχο των κινήσεων και την ισορροπία τους (Yilmaz et al., 2004). Παράλληλα, η συμμετοχή σε ομαδικά προγράμματα υδροθεραπείας διευκολύνει την κοινωνική αλληλεπίδραση, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και στη μείωση της κοινωνικής απομόνωσης. Επιπλέον, η ευχάριστη φύση του νερού μπορεί να λειτουργήσει αγχολυτικά, βοηθώντας στη διαχείριση συμπεριφορικών προβλημάτων που συχνά συνοδεύουν τη νοητική υστέρηση (Fragala-Pinkham et al., 2008).
Παράλληλα, η τακτική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης φαίνεται να ενισχύει την ψυχολογική ευημερία, παρέχοντας μια αίσθηση χαράς και ένταξης σε μια κοινότητα (Zachopoulou et al., 2004). Τα προγράμματα υδροθεραπείας για άτομα με νοητική υστέρηση συνδυάζουν την ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων με την ψυχοκοινωνική ενίσχυση.
Περιλαμβάνονται, κυρίως, δραστηριότητες προσανατολισμού στο νερό, όπως εισπνοή–εκπνοή με το πρόσωπο μέσα στο νερό και απλές ασκήσεις επίπλευσης, οι οποίες ενισχύουν την αίσθηση ασφάλειας (Cheng et al., 2015). Επίσης εφαρμόζονται βάδιση ή τρέξιμο μέσα στο νερό, ασκήσεις ισορροπίας με τη χρήση πλευστικού εξοπλισμού, καθώς και παιγνιώδεις δραστηριότητες με μπάλα που στοχεύουν στην
κοινωνική αλληλεπίδραση και τον οπτικοκινητικό συντονισμό (Fragala-Pinkham et al., 2008).
Αξιοποιούνται, ακόμη, ασκήσεις ενδυνάμωσης με ειδικούς εξοπλισμούς μέσα στο νερό, οι οποίες βελτιώνουν τη μυϊκή δύναμη και την αντοχή (Getz et al., 2006). Η σταδιακή αύξηση της δυσκολίας και η προσαρμογή στις ανάγκες κάθε συμμετέχοντα θεωρούνται βασικές αρχές για τη διασφάλιση αποτελεσματικότητας και ασφάλειας.
Η εφαρμογή των πρακτικών αυτών απαιτεί εξειδικευμένο προσωπικό και κατάλληλα προσαρμοσμένα προγράμματα, ώστε να καλύπτονται οι ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ατόμου. Το Κ.Δ.-Η.Φ. ΑμεΑ «Σύμπλευση» Καστοριάς, μέσω του άριστα καταρτισμένου εξειδικευμένου προσωπικού και του σύγχρονου και πιστοποιημένου χώρου πισίνας που διαθέτει, προσφέρει εξατομικευμένες συνεδρίες
υδροθεραπείας, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ωφελούμενων.
Ο Γυμναστής του Κ.Δ.-Η.Φ. ΑμεΑ «Σύμπλευση» Καστοριάς, Γιώργος Βραγγάλας
Η εργοθεραπεύτρια του Κ.Δ.-Η.Φ. ΑμεΑ «Σύμπλευση» Καστοριάς, Βάια
Κατσιγιάννη
Βιβλιογραφία
Cheng, H. Y., Tsai, K. H., Chang, Y. J., & Wong, A. M. (2015). Effects of exercise programs on motor skills and functional mobility in individuals with intellectual disabilities: A systematic review. American Journal on Intellectual and Developmental Disabilities, 120(5), 453–470.
Fragala-Pinkham, M. A., Haley, S. M., & O’Neil, M. E. (2008). Group aquatic aerobic exercise for children with disabilities. Developmental Medicine & Child Neurology, 50(11), 822–827. DOI: 10.1111/j.1469-8749.2008.03086.x
Getz, M., Hutzler, Y., & Vermeer, A. (2006). The relationship between aquatic independence and gross motor function in children with neuro-motor impairments. Adapted Physical Activity Quarterly, 23(4), 339–355. https://doi.org/10.1123/apaq.23.4.339
Schalock, R. L., Borthwick-Duffy, S. A., Bradley, V. J., Buntinx, W. H., Coulter, D. L., Craig, E. M., … & Yeager, M. H. (2010). Intellectual disability: Definition, classification, and systems of supports (11th ed.). American Association on Intellectual and Developmental Disabilities
Yilmaz, I., Yanardag, M., Birkan, B., & Bumin, G. (2004). Effects of swimming training on physical fitness and water orientation in autistic children. Autism, 8(4), 425–436. DOI: 10.1111/j.1442-200x.2004.01938.x
Zachopoulou, E., Tsapakidou, A., & Derri, V. (2004). The effects of a developmentally appropriate music and movement program on motor performance. Early Childhood Research Quarterly, 19(4), 631–642. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2004.10.005
