«Δεν Μιλάει»: Τι Σημαίνει Πραγματικά και Τι Μπορούμε να Κάνουμε

Όταν ακούμε «δεν μιλάει»…
Πολλές φορές, γονείς ή φροντιστές παιδιών και ενηλίκων με αναπτυξιακές δυσκολίες απευθύνονται σε εμάς με φράσεις όπως: «Δεν λέει λέξεις», «δεν εκφράζεται» ή «δεν μιλάει καθόλου».

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως το άτομο δεν επικοινωνεί. Η επικοινωνία δεν βασίζεται αποκλειστικά στον προφορικό λόγο. Υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι με τους οποίους ένα άτομο μπορεί να εκφραστεί, να ζητήσει, να αρνηθεί, να δείξει τι του αρέσει ή τι δεν θέλει.

Από τη σιωπή στην επικοινωνία
Η απουσία λόγου δεν συνεπάγεται απουσία νοημοσύνης, πρόθεσης ή συναισθημάτων. Σε πολλές περιπτώσεις, απλώς λείπει το κατάλληλο μέσο επικοινωνίας ή δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί η ικανότητα χρήσης του λόγου με λειτουργικό τρόπο.

Ο στόχος της λογοθεραπείας είναι να δώσει σε κάθε άτομο τα κατάλληλα “εργαλεία” επικοινωνίας, είτε αυτά περιλαμβάνουν λόγο είτε όχι.

Τι είναι η Εναλλακτική και Επαυξητική Επικοινωνία (AAC);
Η Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία (Augmentative and Alternative Communication – AAC)είναι μια «ομπρέλα» μεθόδων που υποστηρίζουν άτομα να επικοινωνούν χωρίς ή παράλληλα με τον προφορικό λόγο.

Μερικά παραδείγματα που χρησιμοποιούμε:

• PECS (Picture Exchange Communication System): Το παιδί μαθαίνει να χρησιμοποιεί εικόνες, για να ζητήσει αυτό που θέλει (π.χ. νερό, παιχνίδι, αγκαλιά). Η μέθοδος βασίζεται στην ανταλλαγή εικόνων με σαφή και διαδοχικά στάδια εκπαίδευσης.
• Μέθοδος Ανδρεόπουλου: Χρησιμοποιεί το σώμα και τις αισθήσεις (όραση, αφή, ακοή, κίνηση), για να ενισχύσει τη φωνή και την πρόθεση επικοινωνίας, ειδικά σε άτομα με αυτισμό ή σύνδρομο Down. Είναι πολυαισθητηριακή και προσωποκεντρική.
• Ψηφιακά Μέσα (Tablets & Εφαρμογές): Σε πιο αναπτυγμένα επίπεδα, χρησιμοποιούμε εφαρμογές επικοινωνίας που βασίζονται σε σύμβολα, λέξεις ή ακόμη και φωνητική σύνθεση για την έκφραση επιθυμιών, αναγκών και σκέψεων.
  Ο ρόλος των γονέων και φροντιστών
  Η πρόοδος στην επικοινωνία ενισχύεται, όταν υπάρχει συνεργασία με το σπίτι. Οι γονείς
  αποτελούν τον πιο καθοριστικό παράγοντα επιτυχίας.
  Αναγνωρίστε κάθε προσπάθεια επικοινωνίας – ακόμη κι αν δεν είναι λέξη. Ένα βλέμμα, μια
  κίνηση, μια φωνή έχουν νόημα.
  Χρησιμοποιείτε εικόνες, χειρονομίες και σήματα στην καθημερινότητα. Μιλήστε απλά, αργά και συνοδεύστε τον λόγο με πράξεις.
  Ενθαρρύνετε – μην πιέζετε. Η αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη επικοινωνιακής πρόθεσης.
  Μήνυμα από τη θεραπευτική μας ομάδα
  Στον ΚΔΗΦ «Σύμπλευση», εργαζόμαστε καθημερινά για να προσφέρουμε σε άτομα με αναπηρία λειτουργικά μέσα επικοινωνίας – με ή χωρίς λόγο. Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να εκφραστεί, και εμείς είμαστε εδώ, για να το στηρίξουμε με επιστημονικότητα, σεβασμό και ενσυναίσθηση.

Θέλετε να μάθετε περισσότερα;
Αν ενδιαφέρεστε να μάθετε πώς η λογοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το παιδί ή το ενήλικο μέλος της οικογένειάς σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας:

ΚΔΗΦ ΑμεΑ «Σύμπλευση» Κοζάνης
2461 025810
kozani@simplefsi.gr

Άρθρο από τη Λογοθεραπευτική Ομάδα του ΚΔΗΦ ΑμεΑ «Σύμπλευση» Κοζάνης

Πηγές:

1. American Speech-Language-Hearing Association (ASHA). (n.d.). Augmentative and
   Alternative Communication (AAC)
2. Bondy, A., & Frost, L. (2001). The Picture Exchange Communication System Training Manual.
   Pyramid Educational Consultants.
3. Beukelman, D. R., & Mirenda, P. (2013). Augmentative and Alternative Communication:
   Supporting Children and Adults with Complex Communication Needs. Brookes Publishing.
4. Ανδρεόπουλος, Π. (2007). Η Μέθοδος Ανδρεόπουλου – Παιδί και Πολυαισθητηριακή
   Επικοινωνία. Εκδόσεις Ινστιτούτου Ειδικής Αγωγής.
5. Light, J., & McNaughton, D. (2015). Supporting the Communication, Language, and Literacy
   Development of Children with Complex Communication Needs: State of the Science and Future
   Research Priorities. Assistive Technology, 27(1), 25–38.