Η σκολίωση αποτελεί μια τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και
διακρίνεται σε λειτουργική και σε οργανική (Γρίβας, 1994).
Σύμφωνα με τον Συμεωνίδη (1997), στις οργανικές σκολιώσεις έχουμε πάντα στροφή των
σπονδύλων, η οποία εμφανίζεται με ασυμμετρία των ημιθωρακίων στην θωρακική μοίρα
(ΘΜΣΣ) ή των παρασπονδυλικών μυών στην οσφυϊκή μοίρα (ΟΜΣΣ). Οι ακανθώδεις
αποφύσεις στρέφονται προς την πλευρά του κοίλου (Λαμπίρης, 2007). Σύμφωνα με τον
Negrini (2014), η ιδιοπαθής σκολίωση εμφανίζεται κυρίως στην θωρακική ή
θωρακοοσφυϊκή μοίρα της ΣΣ και πιο σπάνια στην οσφυϊκή ή αυχενική μοίρα. Το κύρτωμα
μπορεί να έχει σχήμα C (αν αφορά μόνο στη θωρακική μοίρα ή μόνο στην οσφυϊκή μοίρα)
ή σχήμα S (αν αφορά στη θωρακοοσφυϊκή μοίρα) της σπονδυλικής στήλης. Κατά τον
Κοτζαηλία (2004), η σκολίωση είναι μια πάθηση του οργανισμού όσο ο σκελετός
αναπτύσσεται, κυρίως στα αρχικά στάδια, χωρίς συμπτώματα/σημεία, γι’ αυτό και
δύσκολα παρατηρείται. Είναι μια παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, η οποία
προκαλείται από την πλάγια παρέκκλιση, τη στροφή των σπονδύλων, καθώς και από τη
συνύπαρξη κύφωσης ή λόρδωσης στη σπονδυλική στήλη (Κοτζαηλίας, 2004; Παπαχρήστου,
2006).
Το μεγαλύτερο ποσοστό των οργανικών σκολιώσεων κατατάσσεται στην ιδιοπαθή
σκολίωση (80%) και η αιτιολογία τους ακόμα και σήμερα παραμένει άγνωστη. Η Ιδιοπαθής
Σκολίωση διαιρείται στη Νηπιακή, στην Παιδική, στην Εφηβική και των Ενηλίκων. Η
συχνότερη μορφή της αφορά στους εφήβους. Συγκεκριμένα, 2%-3% του πληθυσμού
εμφανίζει Εφηβική Ιδιοπαθή Σκολίωση, με 1 στους 6 ασθενείς να χρειάζεται θεραπεία και
από τους οποίους το 25% χρήζει χειρουργικής επέμβασης (Negrini S, 2014).
Δεύτερη περίπτωση οργανικής σκολίωσης είναι η συγγενής σκολίωση, η οποία οφείλεται
σε ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης. Η Συγγενής Σκολίωση οφείλεται σε οργανικές και σε
οστικές ανωμαλίες, ξεκινά από την ενδομήτρια ζωή και συνεχίζεται και στην εξωμήτρια και
μπορεί να συνυπάρχει με άλλες συγγενείς ανωμαλίες. Επίσης είναι δυνατόν να εκδηλωθεί
ως μια κεντρική ή περιφερική νευρολογική διαταραχή π.χ. σε παιδιά με εγκεφαλική
παράλυση ή πολιομυελίτιδα. Η σκολίωση προκαλεί παραμορφώσεις στους σπονδύλους,
μυϊκή ανισορροπία και πόνους στη σπονδυλική στήλη (Χατζηπαύλου, 2005).
Πολύ σημαντικό είναι να γίνει έγκυρη διάγνωση της σκολίωσης έτσι, ώστε να
αντιμετωπιστεί έγκαιρα, με στόχο τη μείωση του κυρτώματος ή έστω τον περιορισμό της
εξέλιξή της. Με την σωστή και έγκαιρη διάγνωση από τους Ορθοπεδικούς και την πρώιμη
φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, υπάρχουν καλύτερα αποτελέσματα τόσο λειτουργικά όσο
και κοσμητικά, με τη λιγότερη σωματική και συναισθηματική επίπτωση για τον ασθενή και
την οικογένειά του (Μarek & Rozek, 2014).
Οι τρόποι αντιμετώπισης της Σκολίωσης διακρίνονται σε συντηρητικούς, με την εφαρμογή
φυσικοθεραπείας και κηδεμόνων, και σε χειρουργικούς. Η συντηρητική αντιμετώπιση
αποσκοπεί στο να διατηρηθεί το μέγεθος της καμπύλης κάτω από τις 40 μοίρες. Όσον
αφορά στην χειρουργική αποκατάσταση, αυτή ενδείκνυται για καμπύλες που ξεπερνούν τις
40 -50 μοίρες (Χατζηπαύλου, 2005).
ΜΕΘΟΔΟΙ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Ως ομάδα Φυσικοθεραπευτών του ΚΔΗΦ ΑμεΑ «Σύμπλευση» Γρεβενών, προτείνουμε ένα
εξατομικευμένο ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων φυσικοθεραπείας, που σε συνδυασμό με την
χρήση του κηδεμόνα, στοχεύει στην ευλυγισία του κορμού, στη διόρθωση όσο το δυνατόν
της στροφικής παραμόρφωσης και στη βελτίωση της στάσης.
Σχεδιάζουμε το πρόγραμμα με βάση τον τύπο της σκολίωσης, σύμφωνα με την κλινική και
ακτινολογική αξιολόγηση. Η σκολίωση πρέπει να αντιμετωπιστεί λαμβάνοντας υπόψη τους
προγνωστικούς παράγοντες επιδείνωσής της, όπως το μέγεθος του κυρτώματος, την οστική
ανάπτυξη, το οικογενειακό ιστορικό, την ψυχολογία των ατόμων κ.τ.λ. (Γρίβας, 1996). Οι
αντιστροφικοί και δυναμικοί κηδεμόνες συμβάλλουν τόσο στην κλινική βελτίωση της
σκολίωσης, όσο και στη μείωση του ύβου. Έρευνες δείχνουν ότι οι κηδεμόνες
εφαρμόζονται για 20-22 ώρες, αν και οι 16 ώρες εφαρμογής τους έχουν εξίσου καλά
αποτελέσματα (Χατζηπαύλου, 2005). Η χρήση κηδεμόνα γίνεται κυρίως για τη διακοπή της
πορείας της καμπύλης και όχι τόσο για τη διόρθωσή της. Συνήθως χρησιμοποιούμε
κηδεμόνες για την καλύτερη αντιμετώπισή της, επειδή τα κυρτώματα είναι δύσκαμπτα,
αλλά και για να προλάβουμε τυχόν αντισταθμιστικά κυρτώματα που δημιουργούνται
(Γρίβας, 1996).
Κατά τη φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, εφαρμόζουμε συνδυαστικές τεχνικές,
αξιοποιώντας στοιχεία από διάφορες μεθόδους, τα οποία ενδείκνυνται στη συγκεκριμένη
περίπτωση και πάντα σε συνεργασία με την διεπιστημονική ομάδα. Οι ασκήσεις PSSE
(Ειδικές Φυσικοθεραπευτικές Ασκήσεις για τη Σκολίωση) και οι μέθοδοι που εφαρμόζονται
(SEAS, Schroth, Klapp κ.α) ανήκουν στη συντηρητική αποκατάσταση της Σκολίωσης και
βελτιώνουν σημαντικά την κλινική εικόνα (Bettany-Saltikov J, 2014).
Ο Α.Γ. είναι ωφελούμενος της Δομής μας και ακολουθεί εντατικό πρόγραμμα
φυσικοθεραπείας, το οποίο ανταποκρίνεται στις ανάγκες του.
Οι στόχοι στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι:
αποφυγή επιδείνωσης της σκολίωσης ή μερική βελτίωσή της,
διόρθωση σκολιωτικής στάσης και ασυμμετριών του σώματος,
ενδυνάμωση και σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης,
βελτίωση αναπνευστικής ικανότητας,
πρόληψη της μυϊκής ατροφίας,
μείωση του πόνου,
διαμόρφωση ισορροπίας της στάσης,
εκπαίδευση για τις καθημερινές δραστηριότητες,
βελτίωση εμφάνισης και αυτό-εκτίμησης,
διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης και
βελτίωση ποιότητας ζωής.
Εστιάζουμε και δίνουμε έμφαση α) στην ενδυνάμωση και αντοχή των μυών της Σ.Σ. στην
πλευρά του κυρτού, β) στις διατάσεις που εφαρμόζονται στην κοίλη πλευρά, επειδή οι μύες βρίσκονται σε βράχυνση, γ) στην εκπαίδευση σωστής στάσης του σώματος, με τη διδασκαλία της σωστής αναπνοής, της σωστής θέσης των ώμων-της κεφαλής-του κορμού και γενικότερα της συμμετρίας των δύο ημιμορίων του σώματος και δ) σε ασκήσεις ισορροπιστικών δεξιοτήτων και ιδιοδεκτικότητας.
Επίσης, με τη σωστή διδασκαλία εργονομίας, με θεραπευτική μάλαξη, με
ηλεκτροθεραπεία, με θερμοθεραπεία, με τη θεραπευτική άσκηση, με τεχνικές μυo-
περιτονιακής χαλάρωσης και μέσω εξειδικευμένων μεθόδων και εντοπισμένων τεχνικών με
τα χέρια (manual therapy), προσφέρουμε μια ολιστική προσέγγιση και μία εξελιγμένη
λύση, στοχεύοντας στην καλύτερη θεραπεία και αντιμετώπιση, με βελτίωση των
αποτελεσμάτων, για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
ΕΙΚΟΝΕΣ
Εικ. 1 Άσκηση αυτοεπιμήκυνσης στο πολύζυγο με λάστιχο
Εικ.2 Διατατικές ασκήσεις της μεθόδου Schroth σε πολύζυγο
Εικ.3 Ενδυνάμωση και ενεργοποίηση των μυών της Σ.Σ. με την μέθοδο Schroth πάνω σε μπάλα ισορροπίας και με τη βοήθεια του πολύζυγου.
Εικ.4 Διατάσεις των βραχυμένων μυών πάνω σε κρεβάτι Bobath
Εικ.5 Εκμάθηση –Βελτίωση της σωστής θέσης του σώματος με τη χρήση μπάλας και καθρέφτη με τη μέθοδο SEAS
Εικ. 6 Ασκήσεις ανάπτυξης ισορροπιστικών δεξιοτήτων
Φυσικοθεραπευτές: Καρανάνου Ευαγγελία, Σιδόπουλος Παναγιώτης, Χρόνα Εριφίλη
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
Βιλανάκης,Α., Μόσχος,Κ. (2018). Σκολίωση και μέθοδος Schroth. Από:
http://repository.library.teimes.gr/xmlui/handle/123456789/7158
Γρέγος,Π., Κολόμβος,Μ.(2016). Ιδιοπαθής εφηβική σκολίωση και συντηρητική
αντιμετώπιση. Από: http//repository .library.teiwest.gr
Μποντέτσι, Α. (2018). Ιδιοπαθής σκολίωση και αποκατάσταση. Από:
http://repository.library.teimes.gr/xmlui/handle/123456789/6578
Negrini, S., De Mauroy, J.C., Grivas, T.B., Knott, P., Kotwicki, T., Maruyama,T., O’Brien, J.P.,
Rigo, M., Zaina, F. 2014, Actual evidence in the medical approach to adolescents with
idiopathic scoliosis. Eur J Phys Rehabil Med., 50(1):87-92.
Bettany-Saltikov, J., Parent, E., Romano, M., Villagrassa, M., Negrini, S. 2014,
Physiotherapeutic scoliosis-specific exercises for adolescents with idiopathic scoliosis. Eur J
Phys Rehabil Med., 50(1):111-21.
Γρίβας, Θεόδωρος Β. 1996. Μαζικός Μαθητικός Προληπτικός Έλεγχος για Σκολίωση. Αθήνα:
Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης
Κοτζαηλίας, Διομήδης Α. 2008. Φυσικοθεραπεία σε κακώσεις του μυοσκελετικού
συστήματος. Θεσσαλονίκη : University Studio Press
Παπαχρήστου, 2006. Εισαγωγή στην Ορθοπεδική και Τραυματολογία. Αθήνα: Ιατρικές
Εκδόσεις Πασχαλίδης.
Συμεωνίδης, Παναγ. Π., (1997). ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ Κακώσεις και παθήσεις του μυοσκελετικού
συστήματος. Εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη.
Χατζηπαύλου και συνεργάτες 2005. Σπονδυλική Στήλη-Τι πρέπει να γνωρίζετε. Αθήνα:
Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης.
