Η υγεία και η ασθένεια αποτελούν έννοιες που συνδέονται στενά με την ποιότητα ζωής και
την ανθρώπινη ύπαρξη. Η υγεία είναι μια αόρατη αίσθηση, δεδομένου ότι μόνο η απουσία
της μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε τη σημασία της (Bacque, 2001). Σύμφωνα με τον
Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (1948), η υγεία ορίζεται ως μια κατάσταση πλήρους
σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας, και όχι απλώς ως η απουσία ασθένειας ή
αναπηρίας. Αντίθετα, η ασθένεια χαρακτηρίζεται από διαταραχές στη φυσιολογική λειτουργία
του οργανισμού, επηρεάζοντας την ικανότητα του ατόμου να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις
της καθημερινότητας.
Παγκοσμίως, ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων ζουν με κάποιας μορφής ασθένεια, με
τον επιπολασμό των χρόνιων ασθενειών να αυξάνεται όλο και περισσότερο (Maguire et al.,
2019). Χρόνια ασθένεια χαρακτηρίζεται μια κατάσταση που, μέχρι στιγμής, δεν διαθέτει
αναγνωρισμένη θεραπεία, αλλά μπορεί να ελεγχθεί με τη βοήθεια φαρμακευτικών και
θεραπευτικών παρεμβάσεων. Παράλληλα, έχει την τάση να υποτροπιάζει ή υπάρχει η
πιθανότητα να εμφανίσει υποτροπές στο μέλλον. Τέλος, επηρεάζει σημαντικά τη
λειτουργικότητα του ατόμου, μειώνοντας την ποιότητα ζωής του. Οι καρδιαγγειακές
παθήσεις, τα εγκεφαλικά νοσήματα, οι χρόνιες πνευμονοπάθειες, ο σακχαρώδης διαβήτης,
οι δερματικές παθήσεις και τα αυτοάνοσα νοσήματα αποτελούν μερικά παραδείγματα
χρόνιων ασθενειών.
Η συνύπαρξη των χρόνιων ασθενειών με προβλήματα ψυχικής υγείας δεν είναι σπάνια. Ένα
μεγάλο ποσοστό ανθρώπων με χρόνιες σωματικές ασθένειες αντιμετωπίζουν επίσης
προβλήματα ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με τους Naylor et al. (2012), η συγκεκριμένη
συνθήκη μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά χειρότερα αποτελέσματα υγείας, καθώς και σε
μειωμένη ποιότητα ζωής για τους ασθενείς. Επομένως, σε αρκετές περιπτώσεις η
ψυχολογική υποστήριξη των χρόνια ασθενών είναι καθοριστική και υψίστης σημασίας. Οι
ψυχολογικές παρεμβάσεις έχουν ως στόχο να υποστηρίξουν τα άτομα που έρχονται
αντιμέτωπα με τη διάγνωση, βοηθώντας τα να διαχειριστούν συναισθήματα απογοήτευσης
και τρόμου που συχνά εμφανίζονται σε τέτοιες περιπτώσεις. Παράλληλα, αποσκοπούν στην
αντιμετώπιση της καταθλιπτικής διάθεσης και της τάσης για απομόνωση, προσφέροντας τα
απαραίτητα εφόδια για την υπέρβασή τους. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην ενθάρρυνση του
σχεδιασμού της ζωής, λαμβάνοντας υπόψη συναισθήματα, κίνητρα, προσδοκίες, αλλά και
τις ανάγκες που σχετίζονται με την οικογένεια και την εργασία. Τέλος, εξίσου κρίσιμη είναι η
υποστήριξη που παρέχεται στην οικογένεια και στους φροντιστές, ώστε να μπορούν να
ανταποκριθούν καλύτερα στις νέες προκλήσεις.
Ως αποτέλεσμα των ψυχολογικών παρεμβάσεων οι ασθενείς καταφέρνουν όχι μόνο να
διαχειρίζονται αποτελεσματικά την ασθένειά τους, αλλά και να αναβαθμίζουν σταδιακά την
γενικότερη ευεξία τους.
Οι Ψυχολόγοι του ΚΔΗΦ ΑμεΑ «Σύμπλευση» Γρεβενών
Βλαχάβας Ιωάννης, Ψυχολόγος
Στάμου Δήμητρα, Ψυχολόγος
Βιβλιογραφία
Bacque, M.-F., Koutroumpa, C., & Grammenou, A. (2004). Πένθος και υγεία. Άλλοτε
και σήμερα. Εκδόσεις: Θυμάρι.
Maguire, R., Hanly, P., & Maguire, P. (2019). Living well with chronic illness: How
social support, loneliness and psychological appraisals relate to well-being in a
population-based European sample. Journal of Health Psychology, 26(10),
1494–1507. https://doi.org/10.1177/1359105319883923
Naylor, C. (2012). Long-term conditions and mental health: The cost of co-
morbidities. King’s Fund.
World Health Organization. (1948). Constitution of the World Health Organization.
Geneva: World Health Organization. Retrieved from
https://www.who.int/about/governance/constitution
